Het is zondagochtend als je onderweg bent naar je werk. Terwijl je de frisse ochtendwind voelt waaien door je haren, hoor je de motiverende woorden van een podcast door je oordopjes. Nog een paar kilometers doortrappen en je werkdag kan beginnen. Maar niet voordat een vreemde man plots je kant op komt rennen met een ontbloot onderlichaam en zijn geslachtsdeel duidelijk in zicht. Je kijkt en kijkt een tweede keer, zie je dit nou goed? Helaas wel. Terwijl de adrenaline door je bloed begint te stromen verdubbel je je snelheid, snel weg hier. Ik vertel je hieronder meer over exhibitionisme.
Dit scenario maakte ik recentelijk mee onderweg naar mijn werk, voor de tweede keer in een paar maanden tijd door waarschijnlijk dezelfde persoon. Het heet potloodventen: Het (voornamelijk door mannen) ongewenst zichtbaar maken van het geslachtsdeel aan onbekenden die dit totaal niet verwachten wat soms ook gepaard gaat met masturbatie. Het beeld van een potloodventer kennen we allemaal van de waarschuwingen die we vroeger kregen. ‘’Kijk uit als je in de speeltuin een enge, oude man met een lange trenchcoat en een blote piemel ziet!’’.
De potloodventer anno 2020 draagt geen trenchcoat meer en heeft zijn territorium ietwat verbreed. Het is niet meer per se een enge oude man, maar kan gewoon een dertiger met een hoody achter een tankstation zijn. Om die reden gaat mijn voorkeur uit naar de term exhibitionist in plaats van het nu bijna onschuldig klinkende ‘’Potloodventer’’. Zo onschuldig is het namelijk niet.
Exhibitionisme stoornis
Hoewel we vaak denken dat zulke personen simpelweg viezerikken zijn met tijd te veel, ligt het toch wat gecompliceerder. Exhibitionisme kan gezien worden als een drangstoornis. Iemand voelt een sterke, herhaalde drang en maakt de keuze om daarnaar te handelen. Er zijn enkele gevallen bekend van vrouwen die dit doen, maar de diagnose wordt vooral bij mannen gesteld. Anders dan bij een dwangstoornis, waarbij iemand een sterke dwang voelt en daar zelf last van ondervindt (overmatig poetsen of tellen bijvoorbeeld), beleeft een persoon met een drangstoornis juist lust aan de drang.
Er is dus een grote motivatie om zich hiernaar te gedragen en weinig motivatie om hier hulp voor te zoeken. Een exhibitionismestoornis valt soms samen met andere stoornissen zoals angststoornissen (voornamelijk sociale fobie), bipolaire stoornissen en alcoholmisbruik.
What’s in it for them?
Op het gebied van persoonlijkheidskenmerken zijn twee soorten exhibitionisten te onderscheiden. Het eerste type wordt gekenmerkt als een antisociaal type dat agressief en impulsief is. Dit type heeft een bewijsdrang en lost dit op door slachtoffers te zoeken om zijn geslachtsdeel aan te laten zien. Het zien van een emotionele reactie van het slachtoffer geeft hem een gevoel van controle en macht.
Het andere type is juist een onzeker en wat meer timide type persoon. Hoewel ook dit type persoon er op het moment van de daad lustgevoelens of machtsgevoelens aan kan beleven, volgt er daarna een gevoel van schaamte over zijn acties.
De schade van exhibitionisme
In veel gevallen is het uiterste doel van een exhibitionist om het slachtoffer te choqueren, overrompelen of seksueel op te winden. En zal hij niet snel overgaan op het daadwerkelijk zoeken van seksueel contact of andere vormen van seksuele agressie. Toch kan een ontmoeting met zo’n persoon beangstigend zijn of afhankelijk van mogelijk eerdere ervaringen van een slachtoffer zelfs traumatisch. Dit omdat een slachtoffer alsnog het idee kan hebben daadwerkelijk gevaar te lopen.
Het is dus helemaal niet vreemd om je na zo’n ervaring angstig, verdrietig, beschaamd of aangetast te voelen. Je bent dan misschien niet direct aangeraakt, maar iemand komt wel degelijk in je safe-zone, fysiek of niet. Niemand heeft dat recht om jou een onveilig, geïntimideerd gevoel te geven.
Mogelijk kun je denken dat je jezelf aanstelt, of hoor je dat terug van je omgeving ‘’Oh, zo’n slurf heb je toch wel vaker gezien?’’. Probeer zulke reacties niet serieus te nemen, niemand kan namelijk voor jou bepalen in welke mate iets voor jou onprettig voelt of niet. Voel je dus zeker niet fout wanneer je geëmotioneerd bent door zo’n ervaring, bespreek het met anderen en corrigeer mensen wanneer zij niet prettig reageren op iets wat jouw ervaring is.
Is het strafbaar?
You bet it is! Dat zeg ik nu heel zelfverzekerd, maar eerlijk gezegd wist ik niet eens dat je hiervoor het noodnummer mocht bellen. Toen ik dit enkele maanden dus eerder meemaakte belde ik bijna met een bezwaard gevoel het niet-noodnummer van de politie. Hoewel ik erg geschrokken en overstuur was door mijn ervaring voelde het op een of andere manier niet ‘zwaar’ genoeg om 112 voor te bellen. De agente aan de andere kant van de lijn maakte gelijk duidelijk dat dit dus wél een noodgeval was en ik dus gewoon het noodnummer had mogen bellen.
En terecht! Het is immers een (lichte) zedendelict en je weet nooit waartoe iemand nog meer in staat is en wat hij mogelijk anderen aan gaat doen. Het is dus heel belangrijk om na een ontmoeting met een exhibitionist zo snel mogelijk de politie te bellen. Mogelijk hebben anderen dit al gedaan en heb jij net de informatie die nodig is om het dossier aan te vullen. Ook is het sowieso goed voor de politie om te weten dat zo iemand rondloopt zodat zij anderen kunnen beschermen. Bel dus niet alleen de politie om een melding te maken, doe (als je je hiertoe in staat voelt) vooral ook aangifte. Vaak voel je je na zo’n incident machteloos omdat je vrij weinig kunt doen als zoiets je overkomt. Door aangifte te doen neem je ook wat controle terug door actie te ondernemen.
Wat kun jij verder doen?
Ten eerste is het belangrijk om te weten dat jou niks te verwijten valt als je op wat voor manier dan ook in aanraking komt of bent gekomen met een exhibitionist. Je doet waarschijnlijk altijd al je uiterste best om zo veilig mogelijk van punt A naar punt B te komen dus daar ligt het niet aan. Zoals eerdergenoemd is exhibitionisme dus een stoornis. Later vertrekken van huis, een langer rokje dragen of stoerder kijken veranderd dus niks aan het feit dat die persoon een ziekte heeft en deze drang hoe dan ook zal voelen. Wel zijn er opties die jou een nog veiliger gevoel kunnen geven en je- mocht het ooit nodig zijn- wat extra ruimte geven om weg te komen. Ik kreeg wat goede tips van wat lieve dames in mijn Instagram direct messages:
-
De homeknop
Hoewel 112 een hartstikke simpel nummer is, moet ik toegeven dat ik in de heat of the moment best even moeite had met het vinden van deze nummers op mijn touchscreen. Daarvoor is de SOS-optie (bij de iPhone) in leven geroepen. Door vijf keer achter elkaar op de homebutton (bij iPhone 8 en hoger de aan/uit knop) te drukken belt je mobiel direct naar het noodnummer van de politie. Snel en veilig.
-
BeSafe sleutelhanger
Dit is een sleutelhanger met alarmsysteem dat uitgerust is met een 120 decibel sirene als je het ontgrendeld. Net genoeg om een engerd af te schrikken en snel weg te komen.
-
Invi Bracelet
De Invi Bracelet is een armband die het mogelijk maakt om jezelf te verdedigen zonder geweld te hoeven te gebruiken. Je pleegt namelijk een aanval op de neus door middel van.. wait for it.. wait for it.. geur! Door de vergrendeling van de armband los te klikken en vervolgens met twee vingers aan de armband te trekken komt er een zeer onaangename geur vrij waar letterlijk alles (alles ja) weer slap van wordt. En jou genoeg ruimte geeft om anderen te alarmeren.
-
Safe travels
Voel je je echt onveilig? Bespreek op je werk (of je andere bestemmingen) de mogelijkheden om je werktijden te veranderen zodat je niet steeds in hetzelfde tijdvak op een bepaalde plek te vinden bent. Bespreek ook of er mogelijkheden zijn voor veilig vervoer, mogelijk kun je opgehaald worden of samen fietsen met collega’s.
-
Plan C: Hansaplast pleisterspray
Ik wil natuurlijk niemand het illegale pad op sturen, maar als je het dan toch geheel toevallig in je handtas hebt… is het handig om te weten dat de Hansaplast pleisterspray dezelfde werking schijnt te hebben als een certain type of uhum ‘MadameJeanette-pray’, indien het in contact komt met een certain type of uhum persons eyes. Just uhum saying!
Stay safe!