Beeld je in: je bent een jong meisje dat zorgeloos in de wereld probeert te staan zoals ieder ander kind. Ineens word je geconfronteerd met starende blikken en rare dubbelzinnige opmerkingen waar je niks van begrijpt. Gek hè? In de eerste reeks van #TabooTalk ga ik in op ervaringen met seksualisering op jonge leeftijd. Je leest hierin verhalen van vrouwen uit de zwarte gemeenschap, en die van mijzelf, over dit onderwerp.
Trigger warning: seksuele intimidatie en misbruik. Heb jij te maken (gehad) met seksuele intimidatie en misbruik? Weet dat je niet alleen bent en er hulp is. Klik hier voor meer informatie.
Als jonge vrouw hoor je je geen zorgen te maken over hoe je kleding een bepaalde reactie bij mannen kan oproepen. Toch is dit niet het geval geweest voor de vrouwen waarmee ik gesproken heb. En zo zijn er vast wel meerdere vrouwen die dit herkennen. Vanuit huis word je vertelt om jouw lichaam te bedekken, je mag er niet te bloot uit zien.
Ook in kerkelijke gemeenschappen wordt de klederdracht van meisjes vanaf jonge leeftijd gecontroleerd. En dat allemaal met het oog op “we willen niet dat mannen naar je kijken”. Dit zijn de verhalen van drie Afro-Nederlandse vrouwen. Allen zijn zij op jonge leeftijd al in aanraking gekomen met het seksuele oog, of de seksuele handeling van een man.
“Hij noemde mij zijn vrouw”
– Moësha, 24 jaar, Ghanees.
De opmerkingen bleven mijn hele jeugd aanhouden
“Ik was denk ik 10 of 11 jaar toen ik voor het eerst met seksualisering geconfronteerd werd. Ik ben opgegroeid in een huis waarin het christelijk geloof centraal staat. In het christelijk geloof is het belangrijk dat je je als vrouw bescheiden kleed en dus niet je lichaam “exposed”.
Rond mijn elfde kreeg ik borsten en andere rondingen, wat normaal is op die leeftijd. Vanaf die leeftijd kreeg ik ook te maken met opmerkingen over mijn lichaam. ‘Je kleding is te strak.’ ‘Trek iets onder je jurk aan om je te bedekken.’ ‘Je jurk is te kort.’ Ik was ook lang, dus zagen jurkjes er snel korter uit bij mij. Deze opmerkingen bleven daardoor mijn hele jeugd aanhouden.
Dit was iemand die wij kenden
Een paar jaar later kreeg ik te maken met een wat heftigere gebeurtenis. Ik was op dat moment 14 of 15 jaar oud. En in onze straat woonde een man die mijn moeder en ik vaak op de markt zagen. Hij was een vriendelijke man en naarmate we hem beter leerden kennen, werd hij een bekende van ons. De eerste rare opmerking die ik van hem kreeg was dat hij mij zijn vrouw noemde.
Wanneer hij me zag, zei hij dat altijd en maakte daar grapjes over. Hij lachte daar ook creepy bij en keek zwoel naar me. Maar mijn moeder zag dit niet als een probleem en ik daardoor ook niet. Naast de grapjes raakte hij mij ook aan. Eerst was het alleen mijn arm maar dat werd later ook een knuffel. Die knuffels waren soms te lang en hij maakte er ook rare geluiden bij.
Dit ging dus een paar maanden door tot een dag in de herfst. Ik liep in de avond naar het huis van mijn bijles juf en ik zag dat hij aan kwam fietsen. Op een of andere manier had ik er geen goed gevoel bij en achteraf klopte dit gevoel ook. Hij stopte toen hij mij zag en vroeg waar ik heen ging. Ik vertelde dat ik naar bijles moest. Hij stelde nog een paar vragen over bijles en ik probeerde zo vaag mogelijk te blijven om van hem af te komen.
Van kwaad tot erger
Op een gegeven moment kwam hij dichterbij me staan. Hij fluisterde in mijn oor dat de volgende keer dat ik bijles had ik naar zijn huis moest komen, en het aan niemand mocht vertellen. Ik heb het hem niet gevraagd, maar ik weet dat hij op seks doelde. Dat voelde ik en zijn lichaamstaal straalde dit ook uit. Ik schrok natuurlijk hiervan en zei snel dat ik te laat kwam voor mijn les. Ik liep snel weg en was erg angstig tijdens het lopen.
Toen ik thuis was heb ik het meteen aan mijn moeder verteld, en van haar mocht ik hem nooit meer spreken. Ze had hem de volgende keer op de markt verteld mij nooit meer aan te spreken. Toen ik het er op een later moment met mijn moeder over had, gaf ze wel toe dat ze het ook vreemd vond hoe hij zich gedroeg. Maar dat ze dacht dat ik het oké vond omdat ik altijd lachte.”
“Ze hadden mijn vader kunnen zijn”
– Nina, 21 jaar, Dominicaans.
Ik keek anders naar mezelf
“Ik denk dat ik een jaar of twaalf was (voor zover ik mij kan herinneren) toen ik geconfronteerd werd met seksualisering. Op die leeftijd was ik groter gebouwd dan andere meisjes van mijn leeftijd. Ik had al rondingen, terwijl andere meisjes in de klas deze bijvoorbeeld nog niet hadden. Op straat hoorde ik vaak pssstt, of ik werd van top tot teen op een manier bekeken. Net alsof ik visueel werd uitgekleed. Dan hebben we het over mannen tussen de 25 en 60 jaar, een paar van hen hadden gewoon mijn vader kunnen zijn.
Hierdoor voelde ik me vies en probeerde altijd ‘bedekt’ te lopen als ik naar plekken moest waarvan ik wist dat mannen daar rondhingen. Het effect dat het toen op mij heeft gehad was dat ik bepaalde kleren niet aan durfde. Kleren die normaal waren voor kinderen van mijn leeftijd. Bijvoorbeeld een korte broek, een leuke top, een rok of een strakke legging. Dat deed ik zo min mogelijk tot niet, het voelde gewoon niet fijn.
Een muur om mij heen gebouwd
Op een gegeven moment bouwde ik een “muur” om mij heen en liep ik altijd met een boos gezicht op straat. En als ik dan opmerkingen kreeg zoals ‘psst, ey dushi’ dan reageerde ik boos met ‘hou je bek’ of ‘laat me met rust’. Tot op de dag van vandaag doe ik dit nog steeds. Meestal probeer ik het te negeren maar als zij blijven doorgaan, reageer ik daar fel op.
Het heeft best wel veel effect op mijn jeugd gehad, omdat ik mij niet vrij kon voelen. Ik kon me niet kleden zoals mijn leeftijdsgenoten, of dansen zoals hen. Dat vind ik dan wel jammer. Verder had ik een soort “haat” gekregen voor mannen, en een onveilig gevoel. Niet alleen hierdoor, maar ook door andere dingen die ik mee heb gemaakt.”
“Het was niet mijn fout”
– Cheyna 24 jaar, Surinaams/Jamaicaans.
De vriend van mijn nicht
“Ik kan me nog herinneren, ik was rond 8 jaar een mijn nicht had toen een vriend. Het was best serieus dus hij kwam vaak over de vloer. Op gegeven moment merkte ik dat hij mij steeds complimentjes gaf en mij ook op een bepaalde manier aankeek. Hij noemde mij altijd een mooie meid, en zei ‘je bent zo mooi’. Ook zette hij me altijd op zijn schoot, of hij wilde altijd dat ik bij of op hem kwam zitten.
Dit was in een tijd waarin ik op school gepest werd vanwege mijn huidskleur en kleine ogen. Het was dan ook heel vreemd om zo gecomplimenteerd te worden, ik voelde me er speciaal door en zocht er niks achter. Het bleef helaas niet alleen bij complimenten en staren. Hij begon zelfs aan te bieden om een telefoon voor mij te kopen. Of mij mee te nemen, voor een nieuwe tas bijvoorbeeld.
Ik wilde niet in de buurt zijn
Op gegeven moment lag ik een keer te slapen en kwam hij bij me liggen. Hij ging recht achter me liggen en hij hield me ook een beetje vast. En ik kan me nog herinneren dat ik mij heel raar voelde en dat ik tegen mezelf zei ‘ik hoop dat er niets gebeurd, blijf gewoon stil liggen’. Dit is gebeurd op een moment dat mijn moeder niet thuis was.
Daarna heb ik altijd geprobeerd om hem te ontwijken en ging ik even naar buiten of naar boven als hij in de kamer kwam. Jarenlang heeft deze gebeurtenis mij echt dwars gezeten en heb ik ook aan mij zelf getwijfeld. Deed ik iets verkeerd? Of gaf ik het verkeerde signaal? Maar ik besefte later dat dit niet het geval was. Het was niet mijn fout, ik was acht en hij was volwassen.”
Jammer genoeg weet ik zelf hier ook alles van, vanaf kleins af aan wordt je verteld: “bedek je”, “kleed je niet te schaarst”. Maar waar ligt het probleem als er dan toch iets met mij gebeurd terwijl ik bedekt ben? Bij mijn kleding? Of bij de persoon die mij iets aandoet of mij bijna kwijlend loopt aan te kijken. Om vervolgens een opmerking te maken van “Je bent groot geworden hé”. En dat op een zondag in de kerk als 14-jarige. Volledig aangekleed en waarschijnlijk net uit mijn AA-cup fase.
Bedekkende kleding stopt the male gaze helaas niet, en verschuift het probleem van de dader naar het slachtoffer.
Laat duidelijk zijn dat als jou dit is overkomen, je geen slachtoffer blijft. Je bent een overwinnaar, op welke manier je de situatie te boven gekomen bent. Ik zie jou en je bent sterk!
Love and light,
Abbisag
De verhalen zijn anoniem, en de namen verzonnen. De echte namen zijn bekend bij de redactie.